Aktualności

Wystawa online: PAWEŁ WYBORSKI - PEJZAŻE METAFIZYCZNE: W POSZUKIWANIU PRAMIEJSCA

 

Wystawa online: 28 stycznia 2021r., godz. 18.00

Galeria Gardzienice
zaprasza na wystawę
on-line / prezentacje twórczości i prac za zamkniętymi drzwiami
na platformie Facebook

Pawła Wyborskiego
PEJZAŻE METAFIZYCZNE: W POSZUKIWANIU PRAMIEJSCA
GALERIA GARDZIENICE, ul. Grodzka 5a w Lublinie;  
28 stycznia 2021r., godz. 18.00

Kurator wystawy: Zuzanna Zubek-Gańska
Aranżacja światła: Włodzimierz Janowski

Od samego początku ponad dwudziestoletniej działalności malarsko-wystawienniczej jednym z kluczowych wątków tematycznych pozostawało dla mnie miejsce, w szczególności
miejsce znaczące, naznaczone specyficznym porządkiem, o szczególnym ładunku symbolicznym, często definiowane w kategoriach metafizycznych. Chętnie i często sięgałem po motywy m.in. Betlejem, Toledo, czy Edessy. Te poszukiwania, świadomie rezygnujące z elementów znaczących i figuratywnych, zawsze charakteryzowało dążenie do poszukiwania tego, co stałe, niezmienne, istniejącej poza porządkiem dekoracji esencji, która określać miała fenomen miejsca czy wycinka przestrzeni. Od 2013 roku ta malarska refleksja, dzięki odniesieniu do stylistyki ikony, nabrała specyficznego odcienia. Estetyka ikony umożliwiła inny, bogatszy, a zarazem i bardziej syntetyczny, sposób spojrzenia na miejsce i krajobraz. W taki sposób wyłoniła się seria obrazów, którą roboczo określiłem wówczas jako ikonopejzażę (to pojęcie traktuję wymiennie z pejzażami metafizycznymi). Istotą tego cyklu może być odwołanie do daChiricowskiego „spokoju i piękna materii". Ten złożony i wielokrotnie podejmowany cykl obrazów stanowi próbę odniesienia do dalszych planów ikonowych przedstawień: scen miejskich, fasad budowli, krajobrazu. Były staraniem, aby wyjść poza główną ogniskową przedstawienia, zaczerpnąć z tła, drugiego czy trzeciego planu. Frapującym okazało się zarówno penetrowanie tych pobocznych ukrytych przestrzeni, swoistych mikroświatów, trochę didaskaliów, w oryginale marginalizowanych i traktowanych służebnie wobec wątków głównych, jak i powierzanie im głównej roli w przedstawieniu. Ikonopejzaże ekstrahują z ikony elementy pejzażu. Ich fundament stanowi świetlistość i immaterialność. Świetlistość związana jest z użyciem złota, choć nie są to złocenia typowo ikonowe, bo pochodzące ze złotych pyłów (nie płatków), często wykorzystujące szeroką paletę złocistych odcieni, także bliskich srebru. To naturalne nawiązanie do Pawła Florenskiego i przekonania, że „ikonę maluje się na świetle", jako że to światło właśnie stanowić ma konstytutywny element ikony. Bliskie mi jest założenie o fosforescentnym charakterze tej świetlistości, jako niepochodzącej z określonego naturalnego źródła światła,
To raczej immanentna świetlistość, nie przyrodnicza, raczej metafizyczna i zgodnie z duchem ikony bliska „praświatłu". To właśnie mgławicowa, omnipotentna świetlistość buduje nastrój
i plany w przedstawieniu. Cała sceneria pejzażu ufundowana jest właśnie na tym fosforescentnym świetle. Określam te pejzaże jako immaterialne. Nie są bowiem materialne, bo materia – ważna w punkcie wyjścia - zostaje w nich zredukowana, wzięta w nawias na rzecz refleksji nad porządkiem, jaki wyłaniać ma się pod jej widzialną warstwą. Immaterialne w tym sensie oznacza to, co pozaempiryczne i nadnaturalne, a zatem wieczne i niezmienne. Te obrazy są ciche i nieruchome. Nie ma w nich poruszeń, istnieje tylko czysty bezruch i przedwieczna cisza, wszystko trwa niezmiennie i wiązać ma się z pramiejscem. Immateria jest jedynie funkcją światła i powietrza, zasadnicze elementy stanowią właśnie wyłącznie światło i rozpraszające je powietrze.
Pejzaże metafizyczne mają zatem zasadniczy cel - opowiedzieć o pejzażu językiem zbliżonym do ikonowego. Tak, aby poprzez przedstawienie elementów krajobrazu, odwołać
się do szczególnego porządku właściwego malarstwu ikonowemu. Wystylizowany krajobraz zawsze ma być naznaczony specyficznym nadnaturalnym porządkiem, jego nieruchomość, cisza i świetlistość wskazywać mają na pewną pozempiryczną aurę, jakąś luminescencję właściwą tej tradycyjnie przypisywanej ikonie. Po latach malowania ikonopejzaży skłaniam się ku przekonaniu, że to właśnie ta specyficzna ich temperatura i konstytucja stanowią czynnik decydujący zbliżający je do ducha ikony. Nie motywy i nie treści, jakie pojawiają się w warstwie wizualnej, ale przede wszystkim sposób przedstawienia i aranżacji tych elementów ma przesądzać o ich nawiązaniu do esencji ikony.
Ikonpejzaże/pejzaże metafizyczne mają swoją specyficzną konstrukcję malarską, opartą na dwóch zasadniczych filarach. Po pierwsze, warstwowość, która oznacza w tym przypadku nie tylko posługiwanie się pracochłonną techniką laserunkową. Malowana scena składa się bowiem z kolejnych nakładanych na siebie całych elementów. Świat, jaki wyłania się z ikonopejzaży nie jest efektem pociągnięć pędzlem, ale jest zbudowany z odrębnych przedstawień zestawionych na sobie, warstwa po warstwie. Wynika to z przekonania, że na
miejsce składają się w istocie miejsca. Albowiem miejsce pracuje, zmienia się w czasie, obrasta w przekształcenia i nowe znaczenia. Miejsce tym samym zawiera w sobie inne miejsca: te poprzednie, wcześniejsze, pamiętane, zapomniane, przekształcone czy zniszczone – te, które były i które odeszły. W tym sensie jest ostatecznie wypadkową mikroświatów, jakie się przez nie przewinęły i przewijają. Dlatego pejzaże immaterialne z założenia mają być głębokie i warstwowe, a znaczeniowej głębokości i złożoności miejsca musi odpowiadać
malarska warstwowość. Właściwą zatem dla tego cyklu okazuje się strategia budowania malarskiej toni (głębi), transparentnej konstrukcji warstw, albowiem właśnie poprzez przenikalność luminescentnych powłok możliwe staje się opowiedzenie o świetle, które jest zasadniczym elementem pejzażu (miejsca/pramiejsca).
Po drugie, pejzaże i fasady oparte są (przeważnie) na zasadzie okienności, która jest literalnie esencją ikony: są to przedstawienia, które z zasady mają prowadzić do wnętrza, w głąb. Mają kadrować przedstawienie. Jedna i druga z zasad odpowiada malarskiej i stylistycznej właściwości ikony.

Wystawa w lubelskiej Galerii Gardzienice jest w całości złożona z prac z cyklu pejzaży. W zdecydowanej większości są to obrazy powstałe na przestrzeni ostatnich dwóch lat. Jest tez znaczna grupa prac ukończonych w ostatnich miesiącach, te nie były pokazywane nigdzie wcześniej i wystawa w Gardzienicach będzie ich pierwszą prezentacją.

Wystawa w Galerii Gardzienice: do 25 marca 2020.

Paweł Wyborski (ur. 1975 w Starogardzie Gdańskim).
Malarz i socjolog kultury. Autor pięćdziesięciu trzech wystaw indywidualnych w kraju i za granicą (w Stanach Zjednoczonych, Holandii i Belgii). Brał udział w kilkunastu wystawach zbiorowych (w Danii, Belgii, Francji, Stanach Zjednoczonych, Włoszech, Hiszpanii, Kazachstanie i Polsce). Pięciokrotny laureat stypendium kulturalnego Miasta Gdańska (2020, 2019, 2018, 2017 i 2016) oraz czterokrotnie stypendium kulturalnego Prezydenta Starogardu Gdańskiego (2019, 2018, 2017, 2016). W 2020 roku finalista konkursowej wystawy „Beyond the Frame" w londyńskiej Orleans House Gallery. Uczestnik projektu „Nowa Ikona" prowadzonego przez warszawską Galerię Bohema i finansowanego przez MKiDN. W 2019 laureat Wierzyczanki - nagrody Prezydenta Miasta Starogard Gdański w dziedzinie kultury. W 2016 roku otrzymał nagrodę starosty starogardzkiego w dziedzinie kultury. Mieszka w Gdańsku.
www.facebook.com/PawelWyborskiArt
instagram: pawelwyborski_art

Zrealizowane wystawy indywidualne:
2020 Okolice ikony, Galeria im. Bolesława Biegasa, Powiatowe Centrum Kultury i Sztuki,
Ciechanów
2020 Odcienie ikony: pejzaże, materie, wizjery, Galeria Ostrołęka, Ostrołęckie Centrum Kultury, Ostrołęka
2020 Kształty ikony, Fabryka Sztuk, Tczew
2020 Materia ikony, Galeria Nowy Warzywniak, Oliwski Ratusz Kultury, Gdańsk
2019 Projekcje prześwitu, Galeria Extravagance, Sosnowieckie Centrum Sztuki Zamek Sielecki, Sosnowiec
2019 Materie i szczeliny, Galeria A, Starogardzkie Centrum Kultury, Starogard Gd
2019 Krajobrazy ikony, Galeria Podlaska, Bialskie Centrum Kultury, Biała Podlaska
2019 Ikonopejzaże: pejzaże metafizyczne, Muzeum Diecezjalne, Toruń
2018 Ikonopasaże: kształty i materie, Płocka Galeria Sztuki, Płock
2018 Fosforescencje, Galeria Sztuki Współczesnej, Włocławek
2018 Na peryferiach ikony: materie, fosforescencje i pejzaże, Galeria Sztuki Współczesnej
Elektrownia, Czeladź
2018 Kilka starych, kilka nowych. Wystawa na dwudziestolecie aktywności twórczej,
Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd
2018 Całun, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd
2018 Ikonopasaże: obrazy o ikonach, Galeria Duża, Gniezno
2018 Ikonopasaże, Galeria Muz, Toruń
2017 Materie ikony, Galeria 24B, Starogard Gd
2017 Ikonomaterie: obrazy o ikonach, Nova Galeria, Malbork
2017 Peryferie ikony: ikonomaterie, Galeria Zamkowa, Lubin
2017 Pejzaże ikony, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd
2017 Ikonopejzaże i ikonomaterie, Galeria Spodki, Białystok
2017 Ikonopejzaże: obrazy o ikonach, Galeria Miejska, Inowrocław
2017 Obrazy o ikonach, Fabryka Sztuk, Tczew
2016 Ikonopejzaże, Galeria Akcent, Grudziądz
2016 Ikonopejzaże, Galeria Ring/Galeria Sztuki w Legnicy
2016 Ikonostas 2, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd
2016 Obrazy o ikonach, Galeria Filharmonii Kaszubskiej, Wejherowo
2016 Obrazy o ikonach, Galeria Zamkowa, Zamek Joannitów, Skarszewy
2016 Obrazy o ikonach, Galeria A, Starogard Gd
2015 Obrazy o ikonach, Galeria Zmienna, Supraśl
2015 Obrazy o ikonach, Galeria Mariacka, Gdańsk
2015 Ikonostas, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd
2015 Miejsca, nie-miejsca, Galeria 24B, Starogard Gd
2009 Mała Galeria, Gdańsk
2008 Galeria A, Starogard Gd
2007 Recente schilderijen, Galerie Nieuw Schoten, Haarlem, Holandia
2007 Schilderijen, Galerie Rodipa/Concipio, Tienen, Belgia
2005 Polish Views, Galerie Nieuw Schoten, Haarlem, Holandia
2005 Galerie Concipio, Lubeek, Belgia
2005 Mała Galeria, Gdańsk
2004 Galeria Pod Przepiórczym Koszem, Legnica
2004 Galeria A, Starogard Gd
2002 Galerie Embryo2, Lubbeek, Belgia
2002 PII Gallery, Filadelfia, USA
2001 Leda Gallery, Chicago, USA
2001 Galeria Mariacka, Gdańsk
2001 Galeria Na Lewo, Malbork
2000 Ratusz Miejski, Kościerzyna
2000 Galeria Na Lewo, Malbork
2000 Miejskie Centrum Kultury, Gniew
2000 Galeria na Zamku Joannitów, Skarszewy
2000 Galeria A, Starogard Gd
1999 Miejski Dom Kultury, Gdańsk
1998 Ratusz Staromiejski, Gdańsk

najbliższe wystawy indywidualne:
12/2020 Refleksy ikony, Galeria Świdnickiego Ośrodka Kultury, Świdnica
02/2021 Okolice ikony, Galeria TOK, Tuchola
03/2021 Ślady ikony, Puławska Galeria Sztuki, Puławy
09/2021 Galeria Stara Łaźnia, Suwałki
2021 Akademia Supraska, Supraśl
2021 Muzeum Ziemi Kociewskiej, Starogard Gd
2021 Galeria Okno, Świecie
2022 Muzeum im. ks.dr. Władysława Łęgi, Grudziądz
2022 Muzeum Zachodniokaszubskie, Zamek w Bytowie
2023 Galeria Oliwskiego Ratusza Kultury, Gdańsk
2023 Galeria Rynek 26, Jarosławski Ośrodek Kultury i Sztuki, Jarosław
wybrane wystawy zbiorowe:
2020 Beyond the Frame, Orleans House Gallery, Londyn, UK
2020 Granice ikony, Galeria Bohema, Warszawa
2019 Festival d'Art Sacre, Senlis, Francja
2018 Gdańskie Biennale Sztuki 2018, Gdańska Galeria Miejska, Gdańsk
2018 Kociewie ART., Ratusz Staromiejski, Gdańsk
2018 Wystawa STPS, Galeria A, Starogard Gd
2017 Abstrakcja 2, Galeria Xanadu, Warszawa
2017 Przegląd Sztuki Współczesnej „Nowa Awangarda", Galeria Szyb Wilson, Katowice
2016 Galeria A, Starogard Gd
2015 Galeria A, Starogard Gd
2014 Annaborg Kunstforening, Hilleroed, Dania
2009 Media Center, Astana, Kazachstan
2007 Me Art Gallery, Waszyngton, USA
2007 Wystawa sztuki polskiej na pięćdziesięciolecie Traktatu Rzymskiego, Rzym, Włochy
2006 Project Palabras para el Viento, Burgos, Hiszpania
2004 Galeria Studio M, Warszawa
2002 Galerie Embryo, Leuven, Belgia
2002 King Hale Gallery, Sarasota, USA
2002 Galeria A, Starogard Gdański.