Dydaktyka

 

Akademia Praktyk Teatralnych "Gardzienice" powstała z inicjatywy Włodzimierza Staniewskiego we wrześniu 1997 roku i działa na podstawie sformułowanych przez niego założeń programowych.

Kursy odbywają się w rocznym lub dwuletnim cyklu. Sesje Akademii trwają 4-5 dni każdego miesiąca, odbywają się w Gardzienicach i w Lublinie, a także – przy okazji festiwali, sympozjów i wypraw – w innych miejscach Polski i zagranicy.

Po roku nauki studenci przygotowują - i prezentują w ramach repertuaru Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice – swój spektakl finalny. Opiekę artystyczną nad tą pracą sprawuje Włodzimierz Staniewski lub osoba ze ścisłej konstelacji Teatru Gardzienice.

 

Program Akademii skupia się wokół następujących tematów:

• teatr – kształtowanie środków aktorskiego wyrazu: Pieśń – Ciało – Słowo,
• praca artystycznej w różnych środowiskach naturalnych – przestrzeń w teatrze w relacji do przestrzeni w Naturze,
• badania i studia tradycji źródłowych w zakresie głosu, ruchu, muzyki w różnych tradycjach i epokach,
• dziedzictwo antyku i kultur tradycyjnych,
• lekcje mistrzów tradycji rytualnych,
• lekcje mistrzów teatru,
• działalność teatralna jako czynnik kształtujący postawy w kulturze,
• prowadzenie kursów dla aktorów teatrów repertuarowych, teatrów poszukujących, animatorów kultury, studentów w Polsce i za granicą,
• współpraca z ośrodkami teatralnymi i kulturotwórczymi w wielu krajach świata.

 

Unikatowość Akademii Praktyk Teatralnych "Gardzienice" zawiera się między innymi w:

• połączeniu sił teatru repertuarowego, eksperymentalnego i rdzennej twórczości ludowej,
• uczeniu teatru przy użyciu metod charakterystycznych dla kultur tradycyjnych,
• sięganiu do najgłębszych wartości humanistycznych i duchowych przez pracę ze słowem, muzyką, ruchem, przestrzenią teatralną,
• kultywowaniu i odkrywaniu archaiczności,
• budowaniu mostów między różnymi kulturami; także między tzw. „kulturą niską” i "kulturą wysoką".

 

Uczestnicy wyłaniani są spośród kandydatów z Polski i zagranicy na podstawie przesyłanych zgłoszeń i sesji kwalifikacyjnych.

Są to między innymi: animatorzy kultury w środowiskach lokalnych, instruktorzy i aktorzy amatorskich zespołów teatralnych, studenci i absolwenci – głównie kierunków humanistycznych i szkół teatralnych.

Po ukończeniu kursu adepci Akademii otrzymują certyfikaty jej ukończenia sygnowane przez wszystkich wykładowców i prowadzących zajęcia.

Wybrani studenci Akademii Praktyk Teatralnych Gardzienice uczestniczą w przedsięwzięciach realizowanych zarówno w Ośrodku Praktyk Teatralnych "Gardzienice" (w maratonach teatralnych realizowanych w ramach repertuaru teatru)  jak i w wyjazdach i występach w Polsce i za granicą. Niektórzy uczestniczą w międzynarodowych sesjach warsztatowych Summer Intensive, organizowanych rokrocznie dla aktorów i reżyserów spoza Polski zainteresowanych działalnością Ośrodka Praktyk Teatralnych "Gardzienice".

Studenci Akademii inicjują i prowadzą wiele projektów animatorskich i artystycznych, np.: Festiwal Teatrów Błądzących, Festiwal „Off-Konfrontacje”, koncerty, warsztaty i wykłady.

 

Spektakle finalne poszczególnych roczników Akademii:

• SCENY Z UMARŁEJ KLASY - w reż. Krzysztofa Miklaszewskiego (II Kurs Akademii)

• MET E'MOI - na podstawie Ifigenii z Aulis w reż. P. Passiniego (II Kurs Akademii)

• SCENY Z AWWAKUMA - opieka artystyczna W.Staniewski (III kurs Akademii)

• WAZA FRANCOIS - opieka artystyczna M.Gołaj, J. Holcgreber (IV i V kurs Akademii)

• IFIGENIA CYGAŃSKA - opieka artystyczna W.Staniewski (VI kurs Akademii)

• ODYSEJA - opieka artystyczna W.Staniewski (VII kurs Akademii)

• NIE-LUDZKA COM.MEDIA - opieka artystyczna W.Staniewski (VIII kurs Akademii)

• SUPERMARKET I NARODOWE WODOO - reż. J.Timingeriu - absolwent VI kursu Akademii (IX kurs Akademii)

• OSTATNI RAZ (na motywach "Budowniczego Solness" H. Ibsena) (XI kurs Akademii)
• SCENY Z WESELA (na motywach "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego) (XII kurs Akademii)
  
• KROTOCHWILA, ALBO HISTORIA GARDZIENIC W 5 MINUT  (XIII kurs Akademii)
• Finnegans Wake ( na motywach "Finnegans Wake" Jamesa Joyce’a ) (XIV kurs Akademii) 

 

Prowadzący

Zajęcia Akademii prowadzone są przez zespół artystyczny Ośrodka Praktyk Teatralnych, współpracowników (aktorzy, muzycy, scenografowie, reżyserzy, animatorzy kultury) oraz polskich i zagranicznych twórców teatralnych, artystów, wykładowców uniwersyteckich, literatów, badaczy i reprezentantów kultur tradycyjnych.

Zespół artystyczny Ośrodka Praktyk Teatralnych "Gardzienice" prowadzi zajęcia skoncentrowane wokół następujących tematów:

• „Kompozycje teatralne w odniesieniu do dramatu antycznego" - Włodzimierz Staniewski
• „Od podstawowych ćwiczeń partnerskich do ikonografii Starożytnej Grecji; cheironomia – antyczna sztuka gestu i słowa” - Mariusz Gołaj, Joanna Holcgreber,  Magdalena Pamuła
• „Pieśni antycznej Grecji, pieśni różnych tradycji” - Marcin Mrowca, Tetiana Oreszko,  Magdalena Pamuła
• „Trening w przestrzeni otwartej – ćwiczenia poranne, woodball, bieg wieczorny”       - Anna Dąbrowska, Paweł Kieszko

 

Wykłady i zajęcia warsztatowe prowadzili między innymi:

Kazimierz Braun – reżyser, autor książek o teatrze, profesor w Buffalo University (USA),

Piotr Cieplak – reżyser teatralny,

Małgorzata Dziewulska – reżyser, autorka książek o teatrze, dramaturg w Teatrze Narodowym,

Alison Hodge – reżyser, autorka prac i na temat teatru (Anglia),

Jurij Illjenko – reżyser filmowy (Ukraina),

Leszek Kolankiewicz – antropolog teatru, profesor Instytutu Kultury Polskiej UW,

Krzysztof Majchrzak – aktor teatralny i filmowy,

Krzysztof Miklaszewski – aktor teatru „Cricot 2″ Tadeusza Kantora, reżyser teatralny i filmowy,

Jan Peszek – aktor teatralny i filmowy,

Andrzej Seweryn – aktor teatralny i filmowy,

Maciej Rychły – muzyk, założyciel zespołu Kwartet Jorgi,

Ireneusz Guszpit - autor książek o teatrze, wykładowca na Uniwersytecie Wrocławskim,

Philip Zarrilli – reżyser, praktyk indyjskiej sztuki walki kalaripajatu (Anglia),

Krzysztof Rutkowski –autor wielu książek, znawca twórczości Adama Mickiewicza (Francja),

Bohdan Stupka – aktor teatralny i filmowy (Ukraina),

Zbigniew Taranienko – estetyk, filozof, wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim,

Joanna Słowińska – pieśniarka związana z Piwnicą pod Baranami i muzyką tradycyjną,

Ellen Stewart – reżyser, założycielka Teatru LaMamma (USA),

Per Borg – reżyser, aktor, założyciel Teatru Stella Polaris (Norwegia),

Mirosław Kocur – autor książek o teatrze,

Andrzej Stasiuk – pisarz,

Adam Ferency - aktor teatralny i filmowy,

Jarosław Gajewski – aktor teatralny i filmowy,

Nam Bui Ngoc – mistrz wschodnich sztuk walki

Marcin Bornus Szczyciński – muzykolog,

Roman Kumłyk i zespół „Czeremosz” – muzycy tradycyjni (Ukraina),

Wojciech Dudzik – autor książek o teatrze, profesor Instytutu Kultury Polskiej UW,

Tadeusz Kornaś – autor książek o teatrze,

Krzysztof Bielawski - filolog klasyczny, założyciel wydawnictwa "Homini";

aktorzy poprzednich Konstelacji teatru "Gardzienice" i wielu innych.

 

Niektóre publikacje i realizacje filmowe na temat Akademii:

Folder „Akademia Praktyk Teatralnych”, 1998

Folder „Akademia Praktyk Teatralnych – kalendarium 1999-2003″

„Konteksty” 1-4, 2001

„Die polnische Akademie fűr Theaterpraktiken Gardzienice” Carena Schlewitt, „Theater der Zeit”, III/IV 1999

Film „Akademia Praktyk Teatralnych” (realiz. Paulina Brzezińska, Joanna Holcgreber, 2000)

 

W archiwum Ośrodka znajdują się raporty studentów oraz rejestracje audio i video większości przedsięwzięć i zajęć, które odbyły się ramach Akademii.

Działalność Akademii jest możliwa dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 (...) Młodzież  miasta musi mieć miejsce, w którym wyobraźnię rozbudza się nie tylko przy pomocy konwencjonalnych metod szkolnych, ale poprzez wciąganie jej do prac artystycznych i organicznikowskich, posiadających walory duchowe i najwyższe wymagania specjalistyczne.

Miejsce takie musi być wyłączone z kontekstu urbanistycznego, w którym wszystko robione jest pośpiesznie i fasadowo.

Musi gwarantować możliwość skupienia i przeżywania jego środowiskowych wartości. Musi być „nowym naturalnym środowiskiem sztuki i kształcenia”. Środowiskiem, w którym trud istnienia staje się zaczynem dla tworzenia.

Pobyt w takim miejscu powinien być treningiem wyobraźni. Powinien budować poczucie wewnętrznej wolności.(...)

Fragment 'Memoriału' Włodzimierza Staniewskiego złożonego w Ministerstwie Kultury i Sztuki w 1996 roku

 

Koordynatorem działalności Akademii jest Mariusz Gołaj –  aktor i współrealizator większości przedsięwzięć Ośrodka Praktyk Teatralnych "Gardzienice".

Akademię Praktyk Teatralnych  koordynuję od ponad dziesięciu lat.

Poświęcam temu co najmniej siedem dni każdego miesiąca – dwa dni (rozłożone w ciągu miesiąca) na rozmowy z Włodzimierzem Staniewskim na temat koncepcji kolejnych sesji, na rozmowy z zaproszonymi na sesje gośćmi, którzy poprowadzą swoje zajęcia, na rozmowy z kolegami z zespołu na temat ich wątków pracy ze studentami, na opracowanie harmonogramu kolejnej sesji, korespondencję ze studentami, przygotowanie zaplecza.

A potem już tylko 5 dni pracy ze studentami – od dziesiątej do dwudziestej czwartej, od porannych ćwiczeń do biegu nocą.

Na każdej sesji, codziennie prowadzę swój wątek pracy, czuwam nad realizacją harmonogramu dnia, dbam o miejsca w jakich realizowane są kolejne wydarzenia, ale i o zastawiony stół do posiłków, i ogień w kominku, i ciepło w wynajmowanych pokojach na wsi.

Dbam o gości – wybitnych wykładowców i artystów; żeby stworzyć im najlepsze warunki; by tych kilka, czasem kilkanaście godzin pracy z „gardzienicką młodzieżą” mogły stać się istotnym wydarzeniem intelektualnym, dydaktycznym, artystycznym, żeby dla studentów Akademii były one spełnieniem i olśnieniem.

Włodzimierz Staniewski widzi każdą sesję Akademię jako kilkudniowe, ciągłe wydarzenie artystyczne, nieustanną, intensywną próbę, przygodę z teatrem. Praca z ciałem, głosem, pieśnią, wykłady, podejmowane wątki pracy teatralnej mają rozwijać wiedzę i wrażliwość studentów, budzić intelektualny niepokój, głód nowych doświadczeń i poszukiwań. Dawać radość w dotykaniu tego co teatralne ale i tego co ludzkie, tego co starożytne ale i współczesne, co lokalne i uniwersalne.

Studenci Akademii Praktyk Teatralnych - w większości ludzie młodzi, zdolni, wybrani - otrzymują w "Gardzienicach" doświadczenie obszerne i wyjątkowe. Po ukończeniu kursu, większość z nich ma je za drogowskaz w bojowaniu z codziennym kurzem bylejakości. Tworzą teatr, działają na polu animacji kulturalnej, są aktywni, doświadczeni. Akademia nie chroni ich jednak przed ich własnym losem; pomaga jedynie formułować pytania egzystencjalnie i artystycznie istotne. I nie daje gwarancji sukcesu w ich zmaganiach w błądzeniu.  

Mariusz Gołaj